Kapitały własne. Jakie wyróżniamy grupy kapitałów własnych?
- Szczegóły
- Kategoria: Pasywa.
- Opublikowano: poniedziałek, 26, styczeń 2015 16:48
- Ewa Kusznierowska
W tym artykule odpowiadam na pytania: Co to są Kapitały własne? Jakie są grupy kapitałów własnych?
Kapitały własne danej jednostki gospodarczej to równowartość kapitału wniesionego od początku trwania działalności przez jej właściciela lub właścicieli, powiększone z czasem o osiągane zyski i wnoszone udziały oraz pomniejszone o straty i wycofywane udziały, które mają miejsce w trakcie jej działania.
W skład kapitałów własnych jednostki wchodzą:
A. Kapitał (fundusz) własny
1) kapitał (fundusz) podstawowy
2) kapitał (fundusz) zapasowy
3) kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
4) pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
5) zysk (strata) z lat ubiegłych
6) zysk (strata) netto
W zależności od formy organizacyjno-prawnej w pasywach danej jednostki wyróżniamy różne grupy kapitałów (funduszy) własnych.
Kapitał podstawowy posiada każda firma, ale różni się nazwą i prawami do niego właścicieli danej jednostki, w zależności o formy organizacyjno- prawnej.
W spółkach kapitałowych (tzn. z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych) nazywany jest kapitałem zakładowym.
W spółkach prawa cywilnego i przedsiębiorstwie prowadzonym przez osobę fizyczną oraz spółkach osobowych prawa handlowego jest to kapitał właścicieli.
W Spółdzielniach kapitałem podstawowym jest fundusz udziałowy.
W przedsiębiorstwa państwowych i samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej kapitałem podstawowym jest fundusz założycielski.
Tworzony jest zgodnie z obowiązującym prawem (w zależności od formy organizacyjno- prawnej przedsiębiorstwa) tzn.: kodeksem spółek handlowych, prawem spółdzielczym, statutem lub umową spółki, ustawą o przedsiębiorstwach państwowych.
Stanowi równowartość wkładu właściciela czy wspólników, członków spółdzielni (w spółdzielniach) lub Skarbu Państwa (w przedsiębiorstwach państwowych).
Pozostałe kapitały (fundusze) własne tworzone są ustawowo lub zgodnie ze statutem albo umową spółki.
Spółki kapitałowe (tzn. spółki z o.o. i spółki akcyjne) oprócz kapitału podstawowego (zakładowego) tworzą także kapitał zapasowy. W spółkach z o.o. jest on tworzony dobrowolnie, natomiast spółki akcyjne tworzą go obligatoryjnie.
Kapitał zapasowy tworzony jest głównie w celu zabezpieczenia utrzymania kapitału podstawowego, z dopłat wspólników i innych źródeł. Służy przede wszystkim pokryciu ewentualnych strat. Stanowi również pomoc przy samofinansowaniu się spółki.
W spółce akcyjnej przelewa się do niego co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.
Do kapitału zapasowego przelewane są również nadwyżki, osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, a pozostałe - po pokryciu kosztów emisji akcji. Wpływają do niego również dopłaty, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom.
Statut może przewidywać również tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (tzw. kapitały rezerwowe). Przeznaczone są one do dalszego rozwoju przedsiębiorstwa
O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga walne zgromadzenie. Jeżeli w sprawozdaniu finansowym wykazana jest strata, części kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego można użyć jedynie na jej pokrycie.
W przypadku gdy bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz jedną trzecią kapitału zakładowego, zarząd obowiązany jest niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie celem powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.
Bez względu na formę organizacyjno- prawną, każde przedsiębiorstwo posiada w bilansie kapitał z aktualizacji wyceny i wynik finansowy.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał z aktualizacji wyceny, tworzony według zasad ustawy o rachunkowości. Przeznaczony jest do ewidencji:
1) aktualizacji wyceny środków trwałych przeprowadzonej na podstawie odrębnych przepisów,
2) skutków przeszacowania inwestycji zaliczanych do aktywów trwałych (z wyjątkiem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczanych do inwestycji), a w szczególności długoterminowych aktywów finansowych, jeżeli ich ewidencja bilansowa prowadzona jest w cenach rynkowych, zgodnie z art. 35 ust. 4 i 5 ustawy o rachunkowości.
Kapitał z aktualizacji wyceny tworzony jest zgodnie z art. 31 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości. Nie może być przedmiotem podziału. Podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywalnych lub zlikwidowanych środków trwałych. Różnica ta wpływa na kapitał zapasowy lub rezerwowy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Wynik finansowy z lat ubiegłych i wynik finansowy
Wynik finansowy z lat ubiegłych to nierozliczone straty z lat ubiegłych. Wynik finansowy to dodatni zysk lub ujemna strata z danego roku. W przypadku Spółek Akcyjnych część zysku jest zwykle przeznaczana na wypłatę dywidend akcjonariuszom. W sytuacji zwiększonego zapotrzebowania na środki finansowe, jednostka nie musi jednak tego robić. Może przeznaczyć zyski w całości na zwiększenie kapitału zakładowego lub rezerwowego. Wynik bieżący jest wtedy w całości przeznaczony do finansowania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa.
Inne artykuły na temat pasywów na tej stronie internetowej: Pasywa- wiadomości ogólne. Na jakie grupy dzielimy pasywa?, Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania.
Artykuł w którym wyjaśniam dlaczego zobowiązania są pasywami? Zobowiązania, a należności. Gdzie występują w bilansie?
[Osoby, które korzystają z tej strony sporadycznie, lub znalazły się na niej przypadkowo, zapraszam do przeczytania innych zagadnień ujętych na niej. Do większości artykułów można przejść poprzez Spis treści znajdujący się na tej stronie w lewym górnym rogu. Napisany został w postaci linków do nich. Większość zadań i testy ujęte są osobno. Przycisk do nich znajduje się w górnej części strony.
Zapraszam do korzystania z artykułów "po kolei" (zgodnie ze spisem treści), gdyż uczę rachunkowości na tej stronie "krok po kroku". Informuję również, że strona cały czas jest jeszcze uzupełniana. Docelowo będzie zawierała kompendium wiedzy potrzebnej do uzyskania dyplomu w zawodzie technika rachunkowości.]