Co to jest zysk?
- Szczegóły
- Kategoria: Wyjaśnienie pojęć
- Opublikowano: niedziela, 10, lipiec 2016 16:09
- Ewa Kusznierowska
To jest dawna strona www.naucz-sie-ksiegowac.pl. Strona ta została zlicytowana, ponieważ nie opłaciłam na czas domeny. Zawartość przeniosłam tutaj.
W artykule „Czym jest wynik finansowy i poszczególne jego składniki?” wyjaśniam definicję zysku ujętą w ustawie o rachunkowości. W tym chcę wyjaśnić co to jest zysk na tak zwany „chłopski rozum”, ponieważ wydaje mi się, że (podobnie jak zrozumienie dlaczego zobowiązania są pasywami, a należności aktywami) pojęcie zysku tylko na podstawie jego definicji, dla młodego człowieka, może stanowić problem.
Kiedy zaczęłam się uczyć rachunkowości (na kursie księgowania), w pewnym momencie zaczęłam się zastanawiać: o co tutaj tak właściwie chodzi? To na czym właściwie polega działalność gospodarcza? Czy sprowadza się ona do „przerzucania” jakiś wartości z konta na konto?
Ponieważ wcześniej prowadziłam już działalność gospodarczą, sama odpowiedziałam sobie na to pytanie. Przecież w działalności gospodarczej każdego przedsiębiorstwa chodzi o to by pojawił się zysk. Inaczej mówiąc: całe działanie każdego przedsiębiorstwa dąży do tego, by wygenerować jak największy zysk.
To, że powinny istnieć zasady moralne i etyka w dążeniu do celu, jakim jest uzyskanie zysku, to jest oczywiste. Nie zmienia to jednak faktu, że taki jest główny cel prowadzenia działalności gospodarczej.
Zatem jeżeli chcemy prowadzić działalność gospodarczą musimy sobie odpowiedzieć na pytania: „Czym jest zysk?” i „Kiedy pojawia się zysk"?
Z bilansu wiemy, że zysk jest jednym z pasywów, czyli źródeł finansowania aktywów. Wiemy też, że należy do grupy kapitałów własnych.
To czym jest zysk i jak powstaje zysk spróbuję wytłumaczyć Państwu na przykładzie zysku ze sprzedaży.
Wyobraźcie sobie, że kupujecie w hurtowni wiertarkę w promocyjnej cenie. Przychodzi do was kolega i koniecznie chce ją mieć. Mówicie mu gdzie może kupić, ale on wyjeżdża na wczasy i kupuje ją od Was już teraz, za normalną hurtową cenę. Jednym słowem kupiliście taniej, a sprzedajecie drożej. Na drugi dzień idziecie do tej samej hurtowni, kupujecie tę samą wiertarkę za tę samą promocyjną cenę, a to co Wam zostaje to jest wasz zysk.
Tak samo jest w przypadku przedsiębiorcy. Ktoś kto prowadzi działalność handlową kupuje taniej, a sprzedaje drożej. Różnica stanowi zysk brutto ze sprzedaży.
Tutaj muszę tylko wspomnieć, że zdarza się, iż ktoś jest zmuszony sprzedać towar po cenie niższej niż cena zakupu. Wtedy oczywiście różnica pomiędzy wartością sprzedaży i zakupu stanowi jego stratę. My jednak w tym artykule zajmujemy się przypadkiem występowania zysku.
Zwróćmy uwagę na to jak zmienia się stan aktywów i pasywów w bilansie, w trakcie zakupu i sprzedaży. Kiedy powstaje zysk? W celu zobrazowania Państwu o co chodzi, rozważmy pewien przykład.
Załóżmy, że prowadzę firmę handlową. Mam gotówkę w kwocie 1200 zł. Kupuję za nią towar, a później sprzedaję go za 1600 zł. Rozważmy: co dzieje się z moimi aktywami?
W momencie gdy kupuję towar zmniejsza mi się wartość gotówki i następuje wzrost wartości towaru o 1200 zł. Zamieniam więc jeden rodzaj aktywów, którym jest gotówka, na drugi, którym jest towar. Suma bilansowa pozostaje bez zmian.
Sprzedaję towar w kwocie 1600 zł. (W celu niekomplikowania wyjaśnień zakładam, że sprzedaję go za gotówkę). Maleje mi ilość towaru o kwotę 1200 zł (bo tyle za niego zapłaciłam), a rośnie ilość gotówki o 1600 zł. Zatem jedne aktywa (gotówka) rosną o kwotę 1600 zł, drugie aktywa (towar) maleją o kwotę 1200 zł. Suma aktywów rośnie mi o 400 zł (1600 zł- 1200 zł= 400zł).
Co się dzieje z moimi pasywami?
Ze względu zasadę równowagi bilansowej, wartość pasywów musi być równa wartości aktywów. Zatem w chwili sprzedaży suma wszystkich pasywów, czyli źródeł finansowania aktywów, również rośnie o 400 zł.
Zauważmy, że ta kwota 400 zł jest naszą własnością. My tutaj nic nie musimy oddawać. Oznacza to, że na skutek tej operacji gospodarczej nie pojawiają się u nas żadne długi. Można więc stwierdzić, że pasywa rosną o kwotę równą różnicy pomiędzy wartością naszej sprzedaży i naszego zakupu, a wartość naszych zobowiązań pozostaje bez zmian.
Ponieważ w wyniku tej operacji gospodarczej rosną nam pasywa, czyli źródła finansowania aktywów, a zobowiązania nie zmieniają się, wzrost tych źródeł finansowania musi powodować wzrost kapitałów własnych.
Ten wzrost to nic innego jak nasz zysk brutto ze sprzedaży, który powoduje wzrost Kapitałów własnych. Powstaje on w momencie sprzedaży.
Jest on równy różnicy pomiędzy wartością sprzedaży, a wartością zakupu naszego towaru. Wartość sprzedaży to nasz „Przychód ze sprzedaży towarów”. Wartość zakupu sprzedanych towarów to nasz koszt nazywany „Wartością sprzedanych towarów w cenie zakupu”.
Zysk ze sprzedaży brutto to wartość różnicy pomiędzy „Przychodem ze sprzedaży towarów”, a „Wartością sprzedanych towarów w cenie zakupu”. Oczywiście gdy różnica ta jest większa od zera.
Zauważmy jedną rzecz. Jeżeli nawet prowadzimy tylko działalność handlową, to naszymi kosztami nie są tylko zakupy towarów. My potrzebujemy: zatrudnić ludzi, zorganizować transport, utrzymać biuro lub magazyn, wydać środki pieniężne na reklamę. Prawdopodobnie znalazłyby się jeszcze inne wydatki, o których tutaj nie wspominam. W przypadku innych rodzajów działalności te koszty są jeszcze bardziej zróżnicowane.
Te wszystkie wydatki związane z naszą działalnością to koszty naszej działalności.
Ponadto nasze przychody również nie muszą wynikać tylko ze sprzedaży towarów. Na pewno pojawiają się również inne przychody, ot np. przychód finansowy, który wynika z otrzymanych odsetek na koncie księgowym naszej firmy.
Nie będziemy tutaj rozpatrywać jakie mamy rodzaje kosztów i przychodów. Artykuły na ten temat znajdują się w innym Menu i noszą tytuły: Na jakie grupy dzielimy koszty? Klasyfikacja kosztów. i Na jakie grupy dzielimy przychody? Klasyfikacja przychodów.
Ponadto w przedsiębiorstwie istnieją straty i zyski nadzwyczajne. Straty nadzwyczajne to straty, które powstają w wyniku zdarzeń nadzwyczajnych np. straty powstałe w wyniku kataklizmu, pożaru itp.
Do tych strat, zgodnie z zasadą kontynuacji działalności, zalicza się również przekazanie lub sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa innemu przedsiębiorstwu, ponieważ zakłada się (zgodnie z tą zasadą), że nie jest zamiarem przedsiębiorcy rezygnacja lub istotne uszczuplenie skali działalności. Jeżeli zatem dochodzi do czegoś takiego, jak przekazanie lub sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa innemu przedsiębiorstwu, to wg. tych założeń, jest to w jakiś sposób wymuszone przez niekorzystnych działania nadzwyczajne.
(Aktualnie, czyli od roku 2016 pojęcie zyski i straty nadzwyczajne mają zastosowanie tylko w przedsiębiorstwach ubezpieczeniowych i reasekuracji, w pozostałych przedsiębiorstwach straty lub zyski powstałe w wyniku zdarzeń nadzwyczajnych klasyfikujemy do przychodów lub zysków nadzwyczajnych).
Istotny jest fakt, że: Zysk brutto jest równy różnicy pomiędzy sumą wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz sumą wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych.
Tutaj musimy stwierdzić, że nie cały zysk brutto uzyskany przez przedsiębiorstwo stanowi źródło finansowania jego aktywów. Dlaczego? Ponieważ każde przedsiębiorstwo, które w wyniku działalności gospodarczej uzyska zysk, część tego zysku (w postaci podatku dochodowego) musi odprowadzić do Skarbu Państwa. Zatem w pasywach znajduje się zysk netto równy różnicy sumy wszystkich przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz sumy wszystkich kosztów i strat nadzwyczajnych, pomniejszony jeszcze o podatek dochodowy.
Zwróćmy uwagę, że w omówionym przeze mnie przypadku otrzymaliśmy zysk poprzez wzrost aktywów. Możemy ten zysk otrzymać również w drugi sposób np. poprzez zmniejszenie zobowiązań, gdy suma bilansowa pozostaje stała. Takim przypadkiem jest np. odpis zobowiązań z tytułu weksli własnych przedawnionych.
Na czym to polega. Jeżeli ja wystawiam weksel dla innego przedsiębiorstwa, oznacza to, że oni mają weksel, a ja mam zobowiązanie. Gdy weksel ten ulegnie przedawnieniu (nie liczcie Państwo na to wystawiając weksle), nie muszę płacić już tych pieniędzy mojemu wierzycielowi. Maleje mi zobowiązanie wekslowe, a powstaje pozostały przychód operacyjny, który w tym wypadku w całości stanowi mój zysk. Wartość aktywów w tym wypadku pozostaje bez zmian, co oznacza, że suma bilansowa również nie ulega zmianie.
Podsumowując możemy stwierdzić, że zysk to coś do czego dąży każdy przedsiębiorca. Uzyskanie go jest głównym celem prowadzenia działalności gospodarczej.
Jest on współmierny z ponoszonym kosztem (nie da się w toku prowadzenia normalnej działalności gospodarczej z 1 zł zainwestowanego w działalność uzyskać 1000 000 zł zysku, w jednej operacji gospodarczej). Jest on wynikiem działalności przedsiębiorstwa i nie wynika bezpośrednio z zainwestowanych pieniędzy, czyli poniesionych kosztów (inwestując pieniądze możemy z każdej zainwestowanej złotówki uzyskać 20 gr, 30gr, 50 gr, a nawet kilka złotych, ale możemy również ponieść stratę).
To ile będzie wynosił zysk naszej firmy zależy od zainwestowanych środków czyli kosztów, ale również (a może nawet przede wszystkim) od działania naszego i naszych pracowników. Zatem zysk jest wynikiem nie tylko zainwestowania takich czy innych środków, ale przede wszystkim jest wynikiem działalności całego przedsiębiorstwa.
Na koniec w celu uściślenia Państwa wiedzy wspomnę tylko, że zarówno zysk jak i strata nosi wspólną nazwę wyniku finansowego. W bilansie oczywiście mamy do czynienia ze stratą (równą ujemnej różnicy pomiędzy sumą przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz sumą kosztów i strat nadzwyczajnych) lub z zyskiem netto, który jest dodatkowo pomniejszony o podatek dochodowy.
Polecam Państwu artykuł: Czym jest wynik finansowy i poszczególne jego składniki?, w którym wyjaśniam definicję wyniku finansowego i poszczególnych jego składników ujętą w ustawie o rachunkowości.
Polecam również artykuły: Jak księgować przychody i koszty? i Jak obliczać wynik finansowy netto? oraz inne artykuły z rozdziału IX wg. Spisu treści. Oczywiście polecam również pozostałe artykuły z tej strony.
Szczególnie tym, którzy dopiero zaczynają się uczyć polecam naukę po kolei wg. Spisu treści, ponieważ strona stanowi pewną całość, mającą na celu przygotowanie czytających do egzaminu zawodowego w zawodzie technik rachunkowości. Na razie odpowiada ona w przybliżeniu "2/3" materiału z przedmiotu rachunkowość. Jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie "Jak księgować na konta?", to praktycznie omówiłam prawie wszystkie zagadnienia.
Zostało jeszcze dokładniejsze omówienie zagadnień związanych z "Międzyokresowymi rozliczeniami koszów" oraz z przeksięgowaniem koszów i przychodów na wynik finansowy. Zostały również do omówienia zagadnienia związane z kalkulacją koszów i analizą finansową.